Hoe worden we minder digitaal onverschillig?

Bart Heesink –

In een wereld waarin bijna al onze communicatie, zorg, werk en administratie online plaatsvindt, is privacy geen luxe, maar een voorwaarde. Toch hoor ik nog vaak: “Ach, wat maakt het uit... zo interessant is mijn informatie niet”. Het lijkt een onschuldige uitspraak, maar ondermijnt in de praktijk onze collectieve digitale weerbaarheid.

De illusie

We overschatten onze anonimiteit, en onderschatten de impact van (meta)data. Wat kan een hacker of bedrijf met jouw locatie, browsergeschiedenis of klikgedrag? Meer dan je denkt. Bedrijven als Meta, OpenAI, TikTok en Google hoeven je berichten niet te lezen om te weten wat je voelt, koopt, gelooft of stemt. Ze combineren stukjes metadata, wanneer je iets doet, met wie, vanaf waar, tot een verrassend compleet profiel. En die data is geld waard. Voor marketeers, verzekeraars, recruiters en overheden.

Facebook betaalde 19 miljard dollar voor WhatsApp, niet voor de inhoud van de berichten maar voor de metadata

Bart Heesink

Het gaat niet alleen om jou

Als jij het zelf niet belangrijk vindt en de keus maakt om hier niet zorgvuldig mee om te gaan heb je nog steeds een verantwoordelijkheid om zorgvuldig met andermans data om te gaan. De meeste mensen hebben toegang tot data die gegevens van anderen bevat (bijv. jouw contacten of binnen applicaties op je werk).

Privacy is een collectief goed. Denk aan socialmedia, platforms, teamchats en ander applicaties: als één deelnemer gevoelige data deelt of onvoldoende beveiligt, kan dat veel anderen raken. Dat maakt privacy geen individueel recht, maar een gezamenlijke verantwoordelijkheid.

Wetgeving is nodig, maar komt vaak te laat of is te beperkt

De AVG is een stap vooruit, maar er zijn nog genoeg grijze gebieden. Neem recente zorgen over AI en surveillance, of het gemak waarmee Amerikaanse cloudproviders data moeten afstaan aan inlichtingendiensten. En denk aan situaties waarin privacy op gespannen voet staat met beleid, zoals bij fraudebestrijding in de zorg, waarbij verzekeraars toegang kregen tot medische dossiers zonder expliciete toestemming. Er wordt vaak gekozen om met een kanon op een mug te schieten als het om privacy gaat.

Vooruitstrevende organisaties nemen zelf verantwoordelijkheid

Bij organisaties als AcademicTransfer, 99gram en Jouw Omgeving zagen we hoe belangrijk het is om privacy niet als “compliance-vinkje” te behandelen, maar als strategische pijler. Door ‘privacy- and security by design’ toe te passen. Door middel van veilige wachtwoorden, automatische uitlog, versleuteling, geen tracking, geen externe diensten buiten de EU en zo min mogelijk dataverzameling (bewaar alleen wat je nodig hebt) voorkom je dat gebruikersgegevens een risico worden.

Maar is er dan niets veilig?

Gelukkig wel. De technologie ontwikkelt zich door en je hebt als gebruiker meer invloed dan je denkt.

Concrete maatregelen die organisaties (én gebruikers) kunnen nemen:

  • Gebruik wachtzinnen in plaats van korte wachtwoorden, en sla deze op in veilige wachtwoordmanagers
  • Werk met tweefactorauthenticatie, maar kies voor authenticatie-apps of hardware tokens in plaats van sms-codes.
  • Verstuur gevoelige informatie nooit via reguliere e-mail, tenzij deze end-to-end versleuteld is. Denk aan oplossingen zoals ProtonMail of tools voor tijdelijke, versleutelde berichten.
  • Gebruik een VPN, zodat je altijd een veilige verbinding hebt
  • Beperk data-opslag en -koppeling tot het minimum. Hoe minder je weet van gebruikers, hoe kleiner het risico.

Bij Leukeleu hanteren we het principe van dataminimalisatie. We willen niet alles weten van eindgebruikers, alleen wat we echt nodig hebben. Dat maakt onze applicaties en platforms veiliger en gebruiksvriendelijker.

Wij vinden privacy en security zo belangrijk binnen Leukeleu dat we het ultieme authenticatie pakket (Django HIdP) hebben ontwikkeld om bovenstaande maatregelen gebruiksvriendelijk te kunnen implementeren in onze applicaties.

Bewustwording

Veilig gedrag begint met inzicht. Niet met angst, maar met eigenaarschap. Iedereen heeft iets te verbergen. En dat is niet verdacht of overdreven, het is menselijk. Wat je stuurt naar je vrienden, welke sites je bezoekt, jouw bankafschriften: het is privé, en dat mag zo blijven. Wat we nodig hebben is een collectieve gedragsverandering. Net als bij duurzaamheid: niet alleen regels of techniek lossen het op, maar de combinatie met bewustwording en gedrag. Daarom is dit artikel ook een uitnodiging: hoe zorgen we samen voor een veiliger digitaal landschap?

Wil je hierover verder praten?

Werk je aan een platform met gevoelige data? Zoek je manieren om security structureel te borgen? Of wil je jouw team bewust maken van de risico’s en oplossingen? Wij gaan graag het gesprek aan.

Plan een gesprek met ons ›

Bronnen en verdiepingsmateriaal

Meer artikelen